بیست و یک سال از خروج ملکوتی پیر جماران گذشت و چه زیبا روح هدایت‌گر او ناظر و مددکار فرزند برومندش به عنوان پرچم‌دار نهضتی است که با افتخار آن را به اهتزاز درآورد و امروز مردمان مصر، تونس، یمن؛ بحرین و لیبی خطبه سراسر امید و بشارت او را در نمازجمعه تهران چراغ راه خود قرار داده‌اند.
در آستانه بیست‌ودومین پیام امیدبخش و شادی‌آفرین نوروزی رهبرمان، ضمن تجدید پیمان با خلف صالح خمینی کبیر، فرازهایی از پیام‌های سالیان گذشته را تقدیم می‌کند، امید آنکه با یادآوری بیانات نورانی معظم‌له، کوتاهی‌ها را جبران کنیم.
*سال 1369 – امتحان سختی که خدا از ما کرد
ما امسال عید نوروز را در حالى برگزار مىکنیم که خداى متعال با فقدان بزرگ رهبر عظیمالشأنمان، امتحان سختى از ما کرد و دوران سختى را بر ما گذراند. آن فقدان، محنت بزرگى بود. امیدواریم که خداى متعال، روح آن بزرگمرد را با ارواح مقدسهى انبیا و اولیا محشور کند و او را از ما راضى نماید و ما را در راه او، مستمر و مستدام بدارد. امیدواریم که خداوند، نظر لطف و محبت خود را که در طول این یازده سال همواره بر این ملت و بر این نظام داشته است، باز هم آن را بر ما مستمر بگرداند و ما بتوانیم به کمک خدا و با حرکت در راه او و با استغفار و توبهى الىاللَّه، متاع حَسَن و قدرت و قوّت و عزت الهى را براى خودمان و براى این ملت بزرگ و فداکار تأمین کنیم.
* سال 1370 – با هم مهربان باشیم
امیدوارم که ملت ایران با کسب تجربه از گذشتهها، برادرى و همکارى و همدلى در میان یکدیگر را قدر بدانند و آن را هرچه بیشتر کنند. مردم با هم مهربان باشند و به کمک یکدیگر بشتابند؛ بخصوص در این ایام به کمک مستمندان بشتابند. کسانى که دارند و مىتوانند، حتماً به کسانى که نادار و محتاج و مستمندند، کمک کنند. این روح همکارى و همیارى در میان ملت ما – که سنت قدیمى و دستور عالى اسلام است – چیز بسیار ارزشمندى است؛ آن را حفظ کنید و بخصوص در ایام عید و ایام ماه مبارک رمضان، آن را بیشتر اهمیت بدهید. روحیهى مردمدوستى، روحیهى ایثار و ازخودگذشتگى، براى دیگران فکر کردن و کار کردن، روحیهیى است که ملت ما را به نتایج و غایات این حرکت خواهد رسانید.
* سال 1371- علاج دردهای ملت
…..از دولت عزیز و مسؤولین زحمتکش و خدمتگزار هم مىخواهم که براى کیفیّت حضور مردم در سازندگى کشور، برنامه‌ریزى و آنان را براى بازسازى کشور سازماندهى کنند. به همه توصیه مى‌کنم که کار را یک ارزش والا بدانند. امروز حقیقتاً کار، در هر جبههاى که باشد، یک جهاد محسوب مى‌شود. کسانى هم که براى خودشان کار مىکنند، باید بکوشند که کارشان در جهت اهداف کشور، ملت و مصالح عمومى باشد. مردم باید وحدت خودشان را حفظ کنند. باید همدلى و بنیان مرصوص وحدت ملى را که بسیار با ارزش و ارجمند است حفظ کنند. علاج دردهاى ملت، در بلند مدت و کوتاه مدت، وحدت و یکپارچگى است.
* سال 1372- همت مسئولان کمک به طبقات محروم باشد
…..آنچه که من به برنامهریزان و مسؤولین دولتى مؤکّداً سفارش مى‌کنم، این است که در این برنامه توجّه کنند که هدف اصلى، کمک به طبقات محروم جامعه باشد. این، چیزى است که ما را به «عدالت اجتماعى» نزدیک مى‌کند. هدف اصلى در کشور ما و در نظام جمهورى اسلامى، عبارت از تأمین عدالت است و رونق اقتصادى و تلاش سازندگى، مقدّمه آن است. ما نمىخواهیم سازندگى کنیم که نتیجه این سازندگى یا نتیجه رونق اقتصادى، این باشد که عدّهاى از تمکّن بیشترى برخوردار شوند و عدهاى فقیرتر شوند. این، به هیچوجه مورد رضاى الهى و رضاى اسلام و مورد قبول ما نیست. ما مىخواهیم سازندگى شود و کشور رونق اقتصادى و پیشرفت مادّى پیدا کند و ازلحاظ اقتصادى رشد کند، تا بتواند به عدالت اجتماعى نزدیک شود و فقیر نداشته باشیم؛ تا دیگر، طبقات محروم در جامعه، احساس محرومیت نکنند.
* سال 1373 وجدان کاری و انضباط اجتماعی
…..از آغاز سال جدید، دو شاخص را به عنوان شعار براى خودمان قرار دهیم: این دو شاخص، عبارت است از «وجدان کار» و «انضباط اجتماعى». این دو شاخص، براى همه ما، در هر جا که هستیم بسیار مهم است. «وجدان کار» یعنى اینکه اگر کارى را به عهده گرفتیم و انجام آن را تعهّد کردیم – چه این کار، براى شخص خودمان یا خانواده خودمان؛ جهت نان درآوردن باشد، و چه کارى اجتماعى و مردمى و مربوط به دیگران باشد؛ مثل امور مهم اجتماعى و مسؤولیتهاى کشورى – آن را خوب و کامل و دقیق و تمام، انجام دهیم. به تعبیر معروف، براى آن کار، «سنگ تمام بگذاریم». اگر ملتى داراى «وجدان کار» باشد، محصول کار او خوب خواهد شد، و وقتى محصول کار نیکو شد، وضع اجتماعى، به طور قطع بهبود پیدا خواهد کرد.
* سال 1374- انضباط اقتصادی و مالی
…..من عرض مى‌کنم امسال هم مىخواهم دو توصیه بکنم…
اوّلاً سالها لازم است که یک عادت زشت برطرف شود و یک عادت خوب در جان یک ملت ریشه دواند. این کارِ یک ماه و دو ماه و چند ماه و یک سال نیست. بنابراین عرض مى‌کنم آن دو شعار را که عبارت بود از تلاش براى به وجود آمدن وجدان کارى و تلاش براى پدید آمدن انضباط اجتماعى در مردم، در داخل جامعه، در مسؤولین، در کارگزاران کشور و در هر کسى که به کارى مشغول است، باید ادامه دهیم….
توصیه دوم که آن هم براى جامعه ما بسیار مهم است، «انضباط اقتصادى و مالى» است. من این را از آحاد ملت و مسؤولین کشور و مأمورین دولت، امسال تقاضا دارم. انضباط اقتصادى و مالى یعنى مقابله با ریخت و پاش، زیاده روى و اسراف. ریخت و پاش مالى و زیاده روى در خرج کردن و زیاده روى در مصرف، به هیچ وجه صفت خوبى نیست.
* سال1375، تأکید بر انضباط در همه ابعاد
…..ملت عزیز ما مىدانند که سرنوشت کشور در دست آنها و بسته به اراده و همّت و ایمان آنهاست. بنابراین براى آینده، همه باید به تلاش و کار و حضور و تصمیمگیرى جدّى، عازم باشند. وقتى مردم در صحنه بودند و همّت کردند و خواستند، مسؤولان هم بهکار تشویق مىشوند و کار را بهتر و بیشتر و جدّىتر انجام مىدهند.
اسراف در ثروت عمومى و موجودیهاى این کشور و منابع طبیعى و نیز در آنچه که با زحمت زیاد به دست مىآید و اسراف در نان و آب و انرژى و نیروى انسانى، همه اینها بد است. اسراف، نقطه مقابل آن توصیهاى است که ما در سال گذشته و سالهاى قبل از آن عرض کردیم که عبارت از «انضباط» است.
* سال 1376، آراستگی اخلاقی
…..در جامعهاى که بد عمل کردن نسبت به محرومان با بىاعتنا بودن نسبت به آنان همراه نباشد؛ مال مردم خوردن وجود نداشته باشد؛ اگر خُلقیّات اسلامى – همان چیزهایى که در اسلام براى یک انسان فضیلت است، همان چیزهایى که به تعبیر روایات، جنود عقل است(2) – رواج پیدا کند؛ مردم اهل صبر و استقامت باشند؛ اهل توکّل و تواضع و حلم باشند، نسبت به یکدیگر بدبین نباشند؛ نسبت به احوال یکدیگر بىتفاوت نباشند؛ نسبت به سرنوشت جامعه قناعت وجود داشته باشد؛ زیادهروى و اسراف و ریخت و پاش و این چیزها نباشد و نشانى از حرص و افزون طلبى در امور مادّى نباشد، این جامعه به بهشت و گلستان تبدیل مى‌شود. گرفتارىِ امروز مردم دنیا، حتّى کشورهاى ثروتمند و پیشرفته، این چیزهاست. تهیدستى از اخلاقیّات است که انسانیّت را امروز در دنیا پریشان کرده است.
*سال 1387، سال صرفه‌جویی
…..ما مىدانیم که انتظارات مردم از دستگاه حکومت و دولت در زمینه اقتصادى و در همه زمینههایى که مردم، انتظاراتى از دولت دارند، عمدتاً انتظارات بجا و صحیح و درست است. مردم باید بدانند – و البته مىدانند – که مسؤولین بخشهاى گوناگون حکومت و نظام جمهورى اسلامى – اعم از قوّه مجریّه، مجلس شوراى اسلامى و قوه قضاییّه – در صددند که خواستهها، نیازها، انتظارات و حقوق اساسى مردم را برآورده سازند و با بهترین وجهى آنها را ادا کنند.
امسال توصیه مهمّ من عبارت است از صرفهجویى. دولت هم باید صرفهجویى کند؛ ملت هم باید بکند. دولت، علاوه بر صرفهجویى بایستى راههاى صرفهجویى را هم به مردم تعلیم دهد. تا وقت نگذشته است – تا ماههاى اوّل سال، سپرى نشده است – بایستى فهرستى از انواع صرفهجوییهایى را که مردم مىتوانند بکنند – در آب، نان، بنزین و در مصارف گوناگون و همه چیزهایى که براى صرف آنها مجبوریم از سرمایههاى کشور و نفت مصرف کنیم – و راههاى صرفهجویى در آنها را به مردم تعلیم و نشان دهند؛ مردم هم جدّاً سعى کنند که صرفهجویى نمایند.
* سال 1378- امام خمینی
…..سالى که در این ساعت و در این روز آغاز مى‌شود، سالى است با امیدها و با امکانات فراوان و انشاءاللَّه با توکّل به خدا، سالى متناسب با خواستها و ارزشهاى ملت ایران است. از مهمترین خصوصیات امسال این است که مصادف با صدمین سال ولادت امام بزرگوار ماست. به همین مناسبت جا دارد که این سال را سال امام خمینى (رحمةاللَّهعلیه) بدانیم و بنامیم. فقط هم نامیدن و عنوان، کافى نیست. باید انشاءاللَّه همه سعى کنند، شخصیت بزرگوار امام خمینى را با همان ابعاد عظیم، به درستى بشناسند و خصوصیات آن را انشاءاللَّه در زندگى خود و زندگى ملت و عرض و طول معنوى کشور، اِعمال و پیاده کنند.
*1379- سال امیرالمومنین علی بن ابی طالب (ع)
…..سال جدیدى را در پیش رو داریم و همان طور که مىدانید، امسال، هم در آغاز و هم در پایان خود، مزیّن به عید مبارک غدیر است؛ یعنى سال 1379، دو عید غدیر دارد. بسیار مناسب است که ما این سال را به این مناسبت، «سال امام امیرالمؤمنین، علىبنابىطالب علیهالسّلام» بدانیم و بنامیم و خودمان را به آن بزرگوار نزدیک کنیم.
امیرالمؤمنین علیهالسّلام در زندگى حکومتى خود، نسبت به عدالت، نسبت به حقوق ضعفا و درماندگان و پابرهنگان، بىاغماض و بىگذشت بود. ماهم باید همینطور باشیم. آن حضرت نسبت به حقّ خود و به سهم خود، بسیار پرگذشت بود؛ همه ما نیز باید همینگونه باشیم. او در همه عمر، مظهرى از خداپرستى و صفاى معنوى و مجاهدت و تلاش و سرزندگى و نشاط بود و با تلخیها، غمها و دردها، شادمانانه برخورد کرد و مسؤولانه وظیفه خودش را انجام داد. این الگوى بسیار خوبى است.
* سال 1380- رفتار و کردار علوی
…..سال 80 هم باید سال امیرالمؤمنین به حساب آید و شناخته شود. در این سال سعى کنیم به کار فرهنگى و علمى اکتفا نکنیم؛ تلاش کنیم رفتار و عملکردمان را – بخصوص در حوزه مسائل اجتماعى و بهطور اخص در زمینه مسائل حکومتى – به عملکرد آن بزرگوار نزدیک کنیم. تقواى امیرالمؤمنین و پارسایى او، نزدیکى و دلسوزى او نسبت به قشرهاى ضعیف و محروم، کارکرد درخشان او براى خدا، استقامت و خستگىناپذیرى او در راه هدفهاى متعالى، هر کدام سرفصلى است که مسؤولان مختلف مىتوانند خود و مجموعه زیر نظر خودشان را در جهت اینها – یا لااقل در جهت یکى از این سرفصلها – توجیه کنند و به حرکت و تلاش وا دارند.
«وحدت ملى»، همان چیزى است که مىتواند پشتوانه همه تلاشهاى دولتمردان و مسؤولان و مبارزان و دلسوزان این کشور و این انقلاب باشد. بدون وحدت ملى، این کشور بزرگترین نیروى خود و مایه عظمت خودش را نخواهد داشت.
و دیگر «امنیت ملى» است. اگر امنیت نباشد، اقتصاد هم نیست؛ تلاش براى سازندگى و براى افتخارآفرینى هم نیست. ناامنى، بزرگترین خطرى است که یک ملت را تهدید مى‌کند. اگر به بعضى از ملتهاى دیگر نگاه کنید و ببینید که در زیرآوار ناامنى، چه مشکلاتى برایشان به وجود آمده و امنیتى که ما در طول سالهاى گذشته داشتیم، چه فرصتهاى خوبى را در اختیار ملت ایران قرار داده است، آن وقت اهمیتِ امنیت ملى براى کشور و مردم ما آشکار خواهد شد.
* سال 1381- عزت و افتخار حسینی
…..امسال، سال شمسى ما، هم در فروردین و هم در آخر سال در اسفند، با عاشوراى حسینى مقارن و مصادف است. بنابراین جا دارد که ما امسال را «سال عزّت و افتخار حسینى» بدانیم. امیدواریم ملت عزیز ما با تمسّک به معنویتِ حسینبنعلى علیهالسّلام و با آشنایى بیشتر با آن بزرگوار، عزّت و افتخار و سربلندى را براى خود کسب کند؛ همچنان که بحمداللَّه به برکت آن حضرت و به برکت اسلام و قرآن، از عزّت و افتخار معنوى برخوردار بوده و هست.
* سال 1382- نهضت خدمت رسانی به مردم
…..نکته‌اى که امسال اضافه مى‌کنم و به آن تأکید مى‌ورزم، این است که همه‌ى مسؤولان در سه قوّه، باید نهضتى را براى خدمت‌رسانى به مردم شروع کنند. ممکن است ما انواع و اقسام کارها و برنامه‌ها را در پیش‌رو داشته باشیم و اجرا کنیم؛ باید در میان آنها آنچه خدمت‌رسانىِ عمیقتر و ماندگارتر و زودبازده‌تر محسوب مى‌شود، اولویّت پیدا کند. به ویژه این کارها باید بیشتر در خدمت قشرهاى مستضعف و محروم و محتاج جامعه صورت گیرد. این اقدامات باید مدبّرانه و با برنامه‌ریزى انجام شود و گزارش آن نیز به مردم ارائه گردد. مسؤولان باید مردم را در قبال یک گزارش درست و متقن، مختار به قضاوت کنند تا مردم بتوانند کارآمدىِ نظام را به چشم ببینند و نسبت به آن قضاوت نمایند.
نهضت خدمت‌رسانى به مردم یک مبارزه‌ى بزرگ و سنگین است؛ زیرا خدمت رساندن به عموم مردم با منافع بعضى گروههاى خاص تضاد پیدا مى‌کند و این‌جاست که باید با مبارزه و همّت و عزم راسخ وارد میدان شد.
* سال 1383 سال پاسخگویی به مردم
…..مسؤولان دولتى و قوهى قضائیه و مجلس شوراى اسلامى به مردم بگویند که براى خدمت به عموم ملت ایران، براى تولید علم، براى استقرار عدالت و رفع فقر و فساد و تبعیض در جامعه – که اصلاح واقعى در جامعه اینهاست – براى نهضت عدالتخواهى و براى نهضت مبارزه با فساد، چه اقدامات عمدهییى را انجام داده‌اند. درواقع سال 83، سال پاسخگویى سه قوه به ملت ایران است. مطمئناً در این پاسخگویى، حقایق شیرین و بسیارى براى مردم روشن خواهد شد و خدمات بزرگى که انجام گرفته است، به مردم گفته خواهد شد. در این پاسخگویى، مسؤولان به کمبودها و نواقصى در کار خود پىخواهند برد، که آنها را برطرف خواهند کرد و مردم هم با آشنایى بیشتر با عملکرد دستگاهها، منتظر شروع دورههاى جدید و کارهاى جدید و مسؤولیتهاى جدید خواهند بود.
* سال 1384 سال همبستگی ملی و مشارکت عمومی
…..آنچه براى مردم و مسؤولان – هر دو – حایز اهمیت است، عبارت است از همکارى و حفظ وحدت ملى و همبستگى عمومى ملت در قبال آنچه مسؤولان موظفند انجام دهند. ادامهى این راه از یک طرف، و همکارى مردم و مسؤولان از سوى دیگر، مىتواند ما را در پیشرفت این راه و پیشبرد این اهدافِ والا کمک کند. بنابراین امسال «همبستگى ملى و مشارکت عمومى» مىتواند شعار بزرگ ملت ایران باشد. یقیناً مشارکت عمومى مردم – چه در انتخابات و چه در مسائل گوناگونى که این دولت و همچنین دولت آینده در پیش‌رو دارد – و همبستگى ملى آنان خواهد توانست به پیشرفت برنامه‌ها کمک کند.
* سال 1385- سال پیامبر اعظم (ص)
…..در این مقطع زمانى، یاد و نام مبارک پیامبر اعظم از همیشه زندهتر است؛ و این یکى از تدابیر حکمت و الطاف خفیّهى الهى است. امروز امت اسلام و ملت ما بیش از همیشه به پیغمبر اعظم خود نیازمند است؛ به هدایت او، به بشارت و انذار او، به پیام و معنویت او، و به رحمتى که او به انسانها درس داد و تعلیم داد. امروز درس پیغمبر اسلام براى امتش و براى همه‌ى بشریت، درسِ عالم شدن، قوى شدن، درس اخلاق و کرامت، درس رحمت، درس جهاد و عزت، و درس مقاومت است. پس نام امسال به طور طبیعى، نام مبارک پیامبر اعظم است. در سایهى این نام و این یاد، ملت ما درسهاى پیغمبر را باید مرور کند و آنها را به درسهاى زندگى و برنامههاى جارى خود تبدیل کند.
* سال 1376- اتحاد و انسجام اسلامی
…..ملت ما باید هشیار باشد. تلاش براى سازندگى کشور و عمدهتر و مهمتر از آن، تلاش براى اتحاد کلمه و یکپارچگى ملى و اتحاد امت اسلامى ادامه یابد. عاقلانه، هوشیارانه، خردمندانه و مدبرانه بایستى این اتحاد را حفظ کرد و روزبهروز تقویت کرد. من به همین جهت به مسألهى اتحاد کلمهى ملتمان اهمیت مىدهم. و به نظر من امسال، سالِ «اتحاد ملى و انسجام اسلامى» است؛ یعنى در درون ملت ما اتحاد کلمهى همه‌ى آحاد ملت و قومیتهاى گوناگون و مذاهب گوناگون و اصناف گوناگون ملى؛ و در سطح بینالمللى، انسجام میان همه‌ى مسلمانان و روابط برادرانهى میان آحاد امت اسلامى از مذاهب گوناگون و وحدت کلمهى آنها.
* سال 1387- سال نوآوری و شکوفایی
…..در این سال باید نوآوری فضای کشور را فرا بگیرد و همه خود را موظف بدانند که کارهای نو و ابتکاری را ـ در سایه‌ی مدیریت صحیح و تدبیر درست ـ در فعالیت کشور وارد کنند. انتظار دوم این است که فعالیتهایی که در سالهای گذشته انجام گرفته است، کارهایی که دولت کرده است، سرمایه‌گذاری‌های بزرگی که مسئولان گوناگون و آحاد مردم در بخشهای مختلف ـ چه سرمایه‌گذاری مادی، چه سرمایه‌گذاری معنوی ـ انجام داده‌اند، اینها به شکوفایی برسد و مردم نتایج آن را در زندگی خود حس کنند.
من امسال را «سال نوآوری و شکوفایی» می‌نامم و انتظار دارم که ان‌شاءالله هم در زمینه‌ی نوآوری و هم در زمینه‌ی شکوفایی، ملت ما شاهد نتایج شیرینی باشند و سال را ان‌شاءالله به بهترین وجهی، با عزت، با موفقیت، با کامیابی و شادابی و با توان بیشتر به پایان ببرند.
* سال 1388- اصلاح الگوی مصرف
…..ما در زمینهى مصرف، در زمینهى هزینه کردن منابع مالى کشور که به وسیلهى خود ما و به وسیلهى همه‌ى برادران هممیهن ما و به وسیلهى مسئولین کشور با زحمت زیاد به وجود مىآید، دچار نوعى بىتوجهى هستیم، که بایستى این را تبدیل کنیم به یک توجه و اهتمام خاص.
ما بایستى الگوى مصرف را اصلاح کنیم. ما بایستى به سمت اصلاح الگوى مصرف حرکت کنیم. مسئولین کشور در درجهى اول – چه قوهى مقننه، چه قوهى مجریه، و چه سایر مسئولین کشور؛ قوهى قضائیه و غیر آنها – و اشخاص و شخصیتها در رتبههاى مختلف اجتماعى، و آحاد مردم ما از فقیر و غنى، بایستى به این اصل توجه کنند که باید الگوى مصرف را اصلاح کنند. اینجور مصرف کردن در همه‌ى زمینهها – در امور ضرورى زندگى، در زیادىهاى زندگى – مصرف کردن بىرویّه و بدون منطق و بدون تدبیر عقلانى، به ضرر کشور و به ضرر آحاد و اشخاص ماست. من از عموم مردم و بخصوص از مسئولین درخواست میکنم، خواهش میکنم که در این زمینه فعالیت خودشان را در این سال زیاد کنند، افزایش بدهند و براى اصلاح الگوى مصرف برنامه‌ریزى کنند.
*سال 1389